Uit onderzoek van de Britse bankentoezichthouder FSA is gebleken dat banken in 90% van de gevallen waarin zij rentederivaten aan kleine ondernemingen verkochten, fouten hebben gemaakt. Vaak waren die fouten zo ernstig dat een schadevergoeding op zijn plaats is.

De verkopen van rentederivaten van 11 Britse banken aan kleine ondernemingen zullen stuk voor stuk door een onafhankelijke onderzoeker worden onderzocht. De FSA heeft daarvoor een speciaal onderzoeks- en compensatieprogramma opgezet. Waar dat passend is, worden banken verplicht een schadevergoeding te betalen. Bedrijven die in financiële moeilijkheden verkeren, krijgen, hangende het onderzoek in hun zaak, uitstel van betaling voor hun swapverplichtingen (zie De Engelse aanpak van de renteswapproblematiek).

Ook in Nederland zijn veel renteswaps en andere rentederivaten verkocht aan het MKB en aan particuliere beleggers. In september 2012 kondigde de AFM een onderzoek aan naar deze problematiek. De uitkomsten van dat onderzoek zijn nog niet bekend. Het zal geen verbazing wekken als de uitkomsten van het AFM onderzoek in lijn liggen met de situatie in het Verenigd Koninkrijk. Immers, de verkochte producten en de verkoopmethodieken van de banken zijn overeenkomstig. Daarnaast is een deel van het wettelijk kader hetzelfde, omdat dat is gebaseerd op Europese regelgeving.

Er bestaat alle aanleiding om in ons land de individuele verkopen van renteswaps en dergelijke aan particulieren en MKB juridisch te laten toetsen. Normaal gesproken is dat een taak voor de rechtbanken. Maar misschien kan er voor deze zaken een vergelijkbaar onderzoeks- en compensatieprogramma opgezet worden als in Engeland.

Daarbij is het naar mijn mening dringend gewenst dat in sommige gevallen uitstel van betaling voor swapverplichtingen wordt verleend. Om in aanmerking te komen voor dat uitstel van betaling zou voldaan moeten worden aan de volgende twee voorwaarden: (1) de betreffende ondernemer verkeert in financiële moeilijkheden en (2) de ondernemer behoort tot de categorie ondeskundige particulieren en kleine bedrijven, van wie op basis van Brits onderzoek van de FSA (en Nederlands onderzoek van de AFM) aannemelijk is, dat zij vaak niet goed werden geadviseerd en voorgelicht door banken.